Dorinsight'tan Araştırma: Kasım İndirimleri Değişmedi Ama Tüketici Davranışları Değişti

TeklifimGelsin bünyesindeki araştırma şirketi Dorinsight, kasım indirimlerine özel bir araştırma gerçekleştirdi. Bin kişiyle gerçekleştirilen “Kasım İndirimleri Araştırması”, tüketici alışkanlıklarında köklü bir değişimi ortaya koyuyor. Tüketicilerin yüzde 68'i kendini “planlı düşünen” olarak tanımlarken, indirim gören her dört kişiden biri ürünü sepete atmak yerine önce “fiyat geçmişini” sorguluyor.

Kasım ayında markaların yoğun iletişimle duyurduğu indirim dönemleri, artık sadece heyecan değil, derin bir analiz sürecini de beraberinde getiriyor. TeklifimGelsin bünyesindeki araştırma şirketi Dorinsight tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre, Türkiye'deki tüketiciler artık reklamların büyüsüne kapılıp anlık kararlar vermek yerine, birer “fiyat dedektifi” gibi davranıyor.

İki aşamalı olarak gerçekleştirilen araştırma, tüketicilerin hem anlık davranışlarını hem de alışveriş öncesi beklentilerini yansıtıyor. Verilere göre tüketicilerin yüzde 95'i indirim döneminden haberdar ve yüzde 70'i bu dönemde kesinlikle alışveriş yapmayı planlıyor. Alışveriş listelerinde Giyim, Kişisel Bakım ve Teknoloji öne çıkarken, katılımcıların yüzde 40'ı bu dönemde 3 bin ila 10 bin TL arasında harcama yapmayı öngörüyor. Ödemelerde kredi kartı ve taksit seçeneği belirleyici olurken, tüketicilerin yüzde 66'sı indirimleri “ihtiyaçlarını karşılama” fırsatı olarak değerlendiriyor.

Duygular değil, matematik konuşuyor

Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların sadece yüzde 13'ü indirim gördüğünde "Kaçmaz bu fırsat" diyerek anında satın alma refleksi gösteriyor. Geriye kalan büyük çoğunluk (%87) ise ya fiyat geçmişini kontrol ediyor ya favorilere ekleyip bekliyor ya da çevresine danışıyor.

Tüketicilerin yüzde 25'i bu dönemde kendini ne heyecanlı ne de stresli, sadece “düşünceli ve analitik” hissediyor. İnsanlar yeni ürün keşfetmek veya “alışveriş terapisi” yapmak için değil, “planladıkları ürünler uygun fiyata almak (%39)” için alışveriş yapıyor.

Z Kuşağı erkekleri hâlâ en hızlı

Genel tablo planlı alışverişi işaret etse de 18-24 yaş arası, düşük gelirli (DE sosyo-ekonomik grubundaki) erkekler bu tablonun istisnası. Bu grubun yüzde 36.6'sı banka kampanyalarından “çok etkilendiğini” belirtiyor. İndirim gördüğünde “direkt satın alırım” diyenlerin oranı bu grupta yüzde 29.3 ile genel ortalamanın iki katına çıkıyor. Markalar için “dürtüsel satışın” hâlâ canlı olduğu grup bu.

Kadınlar ve AB Grubu: İkna edilmesi en zor kitle

Özellikle 25-34 yaş arası, AB grubu (üst gelir) kadın tüketiciler, markalar için en zorlu sınavı oluşturuyor. Bu kitlede kendini “planlı” olarak tanımlayanların oranı yüksek olsa da markaların sunduğu kampanyaları “yetersiz” bulma oranları da zirvede (%34). Bu grup, “Sadece ihtiyacım varsa alırım” diyerek promosyon tuzağına en az düşen grupolarak öne çıkıyor.

Cinsiyet bazlı keskin ayrım

Araştırma sonuçlarına göre, alışveriş tercihleri cinsiyete göre de belirgin farklılıklar gösteriyor. Kadınlar en çok Moda/Giyim (%33) ve Kozmetik (%20) kategorilerine odaklanıyor. Ayrıca, kadınlar “planlı alışveriş (%44)” ve “stok yapma (%9.3)” konularında erkeklere göre çok daha disiplinli ve geleceğe dönük hareket ediyor. Erkekler ise açık ara farkla Teknoloji/Elektronik (%30) ve ardından Moda/Giyim (%22) kategorilerini tercih ediyor. Aynı zamanda “anlık fırsatları değerlendirme (%20)” konusunda kadınlardan (%14) daha dürtüsel ve hızlı aksiyon alıyor.

Stok yapmak ekonomik bir tercih

İndirim döneminde gıda, temizlik ve benzeri ürünlerde “stok yapmak” en çok alt-orta gelir grupları olan DE (%29) ve C1 (%27) segmentlerinde görülüyor. Üst gelir grubu (AB) stoklamaktan ziyade seçici alışveriş yapıyor.

Öte yandan banka kampanyalarını “yetersiz” bulan en büyük kitle, en yüksek gelir grubu olan AB Grubu (%30).

Banka kampanyaları: Kritik ama yetersiz

Araştırmanın en dikkat çekici finansal verisi bankalarla ilgili. Tüketicilerin alışveriş kararlarını yüzde 55 oranında etkileyen banka kampanyaları (taksit, puan, iade), tatmin yaratmakta zorlanıyor. Tüketicilerin yüzde 70'e yakını banka kampanyalarını “yetersiz” veya sadece “kısmen yeterli” buluyor. Özellikle erkek tüketiciler finansal teşviklere daha duyarlı olmasına rağmen, beklentilerinin karşılanmadığını belirtiyor.

Lojistikte beklenti farklılığı: Hız mı, kalite mi?

Teslimat beklentileri SES gruplarına göre keskin bir şekilde ayrışıyor. AB Grubu, kargo hızına en az önem veren (%4) grup. Öncelikleri ürünün orijinalliği ve sorunsuz teslimat deneyimi. Orta gelir ve düşük gelir grupları (C1 ve DE), günlük hayatın akışı içinde hıza odaklanıyor. Bu gruplar, kargo hızını AB grubuna kıyasla 2,5 kat daha fazla önemsiyor.

Nakit ödeme tercihi gücünü koruyor

Dijitalleşmeye rağmen ödeme alışkanlıklarında nakit ve kapıda ödeme seçeneği yüzde 48 gibi yüksek bir oranda tercih ediliyor. Bu durum, tüketicinin ürünü görmeden ödeme yapma konusundaki çekincesinin devam ettiğini gösteriyor. Tüketicilerin yüzde 49'u alışveriş için indirimlerin resmen başladığı haftayı beklerken, sadece yüzde 18'i stok sorunu yaşamamak adına erken alışveriş yapmayı planlıyor.

“Tüketici, şeffaflık, gerçek fiyat takibi ve kişiselleştirilmiş finansal çözümler bekliyor”

Araştırma sonucunu yorumlayan Dorinsight Kıdemli Proje Müdürü Çağdaş Mert, şunları söyledi: “Araştırma sonuçları gösteriyor ki, ‘yüzde 50 indirim' gibi klasik söylemler artık tüketicide karşılık bulmuyor. Tüketici; şeffaflık, gerçek fiyat takibi ve kişiselleştirilmiş finansal çözümler (ek taksit, anında nakit iade) bekliyor. Markaların ve bankaların, ‘Sepet Saklayan (%12)' olarak adlandırılan ve karar vermekte zorlanan kitleyi harekete geçirmek için aciliyet hissi yaratmak yerine güven vermesi gereken bir döneme girildi. Bu araştırma, kasım indirimleri döneminin tüketiciler nezdinde artık duygusal bir alışveriş şöleni olmaktan çıkıp, tamamen rasyonel bir ihtiyaç yönetimi sürecine evrildiğini gösteriyor. Veriler, indirim çılgınlığı kavramının yerini; fiyat geçmişini sorgulayan, kampanyaları titizlikle matematiksel süzgeçten geçiren ve dürtüsel kararlar yerine planlı hareket eden son derece bilinçli bir tüketici profiline bıraktığını ortaya koyuyor. Ortaya çıkan bu tablo, kasım döneminin artık markaların yönlendirdiği bir kampanya sezonu olmaktan ziyade, tüketicilerin kendi ekonomik gerçeklikleri ve dijital yetkinlikleriyle yönettikleri stratejik bir satın alma takvimi olarak konumlandığını kanıtlıyor.”

Dorinsight tarafından 17–21 Kasım tarihleri arasında online olarak gerçekleştirilen araştırmaya, Türkiye temsili ABC1C2DE sosyo-ekonomik segmente mensup bin kişi katıldı.